نقش «ترکیبات فعال زیستی گیاهی نانو» در زیبایی

نانوذرات توانایی پراکندگی اشعه UV را دارند، بنابراین به عنوان فیلترهای فیزیکی اشعه ماوراء بنفش هم عمل می‎کنند. علاوه بر این‎ها، نانوذرات امکان آبرسانی بهتر به پوست را هم فراهم می‎‎کنند. این ذرات، یک فیلم نازک محافظ روی پوست تشکیل می‎دهند و از کاهش رطوبت پوست جلوگیری می‎کنند. این فناوری همچنین از به وجود آمدن ظاهر چرب روی پوست جلوگیری کرده و خواص حسی را نیز بهبود می‎بخشد.

ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی نانو به قدم‎های بیشتری در مقایسه با سایر محصولات آرایشی و بهداشتی نیاز دارد. این مواد باید به دقت تجزیه و تحلیل شوند. بسیاری از تولیدکنندگان به ساخت این محصولات روی آورده‎اند. بسیاری از شرکت‎ها نیز تصمیم دارند از فناوری نانو استفاده تا بتوانند محصولاتی منحصر به فرد بسازند. در این میان محصولات آرایشی و بهداشتی نانو با منشاء گیاهی از اقبال بیشتری در بین مصرف‎کنندگان برخوردار هستند. ترکیبات فعال زیستی گیاهی نانو به دلیل خواص و ویژگی‎های منحصر به فردشان می‎توانند معجزه‎ای در محصولات آرایشی و بهداشتی باشند.

ترکیبات فعال زیستی گیاهی نانو برای درمان پوست

ترکیبات فعال زیستی گیاهی ترکیباتی هستند که در گیاهان به مقدار کم یافت می‌شوند. این مواد  برای سلامت انسان بسیار مفید هستند و فرآیندهای زیستی فعال در بدن را ارتقا می‌دهند و از سرطان و بیماری‌های وخیم دیگر جلوگیری می‌کنند. از جمله برخی از این ترکیبات فعال زیستی گیاهی می‎توان به لیکوپن، لیگنان و ایندول اشاره نمود.

کاربردهای ترکیبات فعال زیستی گیاهی برای درمان پوست

۱- محصولات ضد پیری نانو: پیری پدیده‌ای است که در آن پوست سفتی (tightness) خود را از دست می‌دهد، زیرا کلاژن پوست ظاهر فیزیکی خود را از دست می‌دهد. این مشکل تنها برای افراد مسن نیست، بلکه جوانان نیز ممکن است به خاطر قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب با آن مواجه شوند. برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی برای تاخیر در پیری پوست، عبارتند از؛ کرمHydra Zen ، Revitalift و آمپول عصاره خاویار.

۲- ضد آفتاب‎های نانو: ضد آفتاب‎ها از ما در برابر اشعه‌های مضر نور خورشید محافظت می‌کنند. اگر چه ضد آفتاب‎های تجاری موجود از ما در برابر اشعه‌های ماورای‌بنفش محافظت می‌کنند اما معایبی نیز دارند. این ضد آفتاب‎های ترکیبی، لایه سفیدِ چرب و گچی مانندی بر روی پوست ایجاد می‌کنند که تحریک‎پذیر بوده و دارای برخی از سموم است که برای سلامتی مضر است. گونه فلفل برزیلی (Schinus terebinthifolius) باعث افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها در پوست شده و اشعه‌های مضر نور خورشید را مسدود می‌کند.

۳- نانوپاک‎کننده‎ها: پوست با لایه نازکی از هیدرولیپید پوشیده شده‎است که حاوی بقایای سلولی غدد اِکرین، چربی و آپوکرین است. اگر این مواد پاک نشوند، احتمال رشد باکتری‌ و ایجاد آکنه وجود دارد. با این حال، در بازار پاک‎کننده‎های پوست، از مقیاس ماکرو تا نانومتر در دسترس هستند. در این میان پاک‎کننده‎های نانو بسیار موثر هستند. به تازگی، پاک‎کننده‎هایی با لوریک اسید لیپوزومی نانومقیاس (۱۱۳ نانومتر) تولید شده‎است که برای پوست بسیار مناسب است و با استفاده مداوم از آن پوست تازه و بدون آکنه می شود.

۴- محصولات مراقبت از ناخن نانو: مراقبت از ناخن نانو، از محصولات جدید آرایشی و بهداشتی است که در بازار عرضه می‌شود. این محصولات بسیار بهتر از محصولات معمول و مرسوم ناخن است که نه تنها زیبایی و ظرافت را به ارمغان می‏‎آوردورد بلکه ناخن‌ها را نیز تقویت می‌کند. نانوذرات موجود در این محصولات به آن‌ها رنگ می‌دهد، هیچ گونه عارضه جانبی ندارد و باعث می‎شود ناخن‎ها به خوبی رشد کنند. این ترکیبات فعال زیستی از گیاهانی غنی از رنگ، مانند کاروتن (نارنجی)، کلروفیل (سبز)، کورکومین (زرد)، لیکوپن e (نارنجی مایل به قرمز)، آنتوسیانین (قرمز/ بنفش) و آناتو (زرد/ نارنجی) تولید می‎شوند.

۵- محصولات مراقبت از لب نانو: لب نیز همانند سایر ارگان‌های بدن، دارای دو بخش بیرونی و درونی است؛ اما برعکس سایر قسمت‌های پوست، بخش درونی یا میانی آن هیچ مو یا غده عرق ندارد. به عبارت دیگر، این بخش به طور مستقیم تحت تأثیر شرایط محیطی دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. لب‌ها به دلیل نداشتن غدد چربی، خیلی زود خشک شده و ترک می‌‌خورند؛ به همین دلیل باید مرتب آن‎ها را مرطوب و چرب کرد. با این حال، برخی از محصولات مراقبت لب نانو وجود دارد که حفاظت از لب‌ها را افزایش می‌دهد. اغلب ترکیبات فعال زیستی مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی مراقبت از لب، در سطح ماکرو و میکرو، مانند روغن نارگیل، کورکومین و... است. اما اخیرا از گیاه بتالایین (betalain) و گونه درخت آناتو (Bixa orellana) برای تولید ترکیبات فعال زیستی نانومقیاس که باعث ایجاد رنگ در محصولات مراقبت از لب می‌شود، استفاده شده‎است.

۶- محصولات مراقبت از مو نانو: ریزش مو در مردان روندی بسیار رایج است. محصولاتی برای جلوگیری از این روند ساخته شده‌اند. ریزش مو بر اعتماد به نفس و شخصیت افراد تاثیر می‌گذارد. محصولات زیست‎فعال که به صورت مواد مغذی برای مو عمل می‌کنند باعث کاهش یا توقف ریزش مو می‎شوند. به تازگی از مواد فیتوشیمیایی موجود در برنج و کنگر فرنگی (artichokes) برای افزایش رشد مو استفاده می‌شود. در صورت استفاده از روش دارورسانی لیپیدی که در آن (نانوذرات) ماینوکسیدیل نیز ترکیب شود، آسیب رسیدن به فولیکول‎های مو متوقف شده و مو را از اشعه ماوراء بنفش در امان می‎ماند و می‎تواند از زیرش مو جلوگیری ‌کند.

۷- نانو لیپوزوم‎ها: لیپوزوم ها برای سیستم‌های دارورسانی بسیار خوب هستند، با این حال می‌توان از آن‌ها در محصولات آرایشی و بهداشتی نیز استفاده کرد. آن‌ها کروی شکل هستند و کارایی بالایی برای انتقال دارو به لایه پوستی دارند. اخیرا، لیپوزوم‎هایی با اندازه ۸۰ نانومتر از کورکومین در لوازم آرایشی مورد استفاده قرار گرفته‎است. بنابراین مواد شیمیایی مورد نظر ما (ترکیبات فعال زیستی) به راحتی به لایه پوستی منتقل می‎شوند. دلیل اینکه از نانولیپوزوم‎ها استفاده می‎شود این است که به‎کاربردن و کنترل این ذرات بسیار آسان است و هیچ گونه عارضه جانبی ندارند. به همین دلیل از آن‌ها در درمان‌های پوستی و سیستم‌های دارورسانی بسیار استفاده می‌شود.

۸- نانو کوئرستین: کوئرستین (Quercetin) ترکیب فلاونوئید (flavonoid) گیاهی فعال است که برای پوست بسیار مفید است و در بسیاری از گیاهان، میوه‎ها و سبزیجات یافت می‎شود. این ترکیب به دلیل وجود گروه‌های فراوان OH، نسبت به سایر ترکیبات فلاونوئید مزیت دارد. با این حال، نقطه ضعف اصلی کوئرستین ناتوانی آن در نفوذ است که با اتصال ذرات آن به نانوذرات جامد چربی برطرف می‌شود. بنابراین، کوئرستین می‌تواند به راحتی نفوذ کند و عملکرد خود را به نمایش بگذارد.

۹-نانورسوراترول:رسوراترول (Resveratrol) یک ترکیب پلی‎فنولیک است که مزایای بسیاری دارد، نقش اصلی رسوراترول دفع رادیکال‌های آزاد و حفاظت از پوست است. رسوراترول بسیار مفید است اما محدودیت آن این است که به راحتی تحت شرایط سخت محیطی تجزیه می‎شود. این محدودیت می‌تواند با استفاده از نانوامولسیون‎ها و ترانسفرزوم‎ها برطرف شود. این امر پایداری رسوراترول را افزایش داده و سیب می‎شود عملکرد خود را بسیار خوب انجام ‌دهد.

۱۰-چای سبز نانو: چای سبزحاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند کاتچین، اپی‌گالوکتشین و اپی‎کاتچین و... است که برای سلامتی و پوست انسان نیز بسیار مفید هستند. با این حال، محیط خارجی این آنتی‌اکسیدان‌ها را محدود کرده و باعث می‎شود نتایج شگفت‎آور خود را نشان ندهند. لیپوزوم‎های کاتچین چای سبز با نانوذراتی از ۱۳۰ تا ۲۶۸ نانومتر تشکیل شده‌است که بسیار مفید هستند زیرا اثر آن‌ها طولانی‌مدت و ماندگار است.

فرمولاسیون مبتنی بر فناوری نانو می‎تواند مزایای زیادی برای محصولات آرایشی و بهداشتی داشته باشد. اما در طول روند توسعه ممکن است چالش‎هایی ایجاد شود. برای ایجاد یک محصول قابل اعتماد، موثر و تجدیدپذیر، بهتر است تجزیه و تحلیل پارامترهای چندگانه صورت گیرد. به منظور ارزیابی احتمال خطر نانوذرات مورد استفاده در محصولات نانو، باید به موارد ذیل توجه نمود؛

۱- مشخصات فیزیکی و شیمیایی نانوذرات برای بررسی رفتار آن در چرخه حیات تعیین شود.

۲- واکنش دوز و اثرات آن بر روی بدن انسان به دقت بررسی و شناسایی شود.

۳- مطالعات آزمایشگاهی برای انتخاب انواع سلول‎های مرتبط و مدل‌های سلولی که نشان‎دهنده مسیر قرار گرفتن در معرض انسان است، مهم هستند.

۴- ارزیابی دوره زمانی نیز برای نشان دادن مواجهه حاد و مزمن از اهمیت بسیاری برخوردار است.

۵- برای بهبود تفسیر نتایج سم‎شناسی از کنترل‌های معیار مناسب استفاده شود.

?What nanotechnology brings in cosmetics