از زمان درگذشت مهسا امینی، زن جوان کرد ایرانی که توسط گشت ارشاد ایران به دلیل «بدحجابی» دستگیر شد، بسیاری از مردم فیلمهای اعتراضی خود را در شبکههای اجتماعی منتشر کردند. در برخی از آنها، زنان از خود فیلم هایی را منتشر می کنند که در آن به نشانه همبستگی و اعتراض، موهای خود را کوتاه می کنند. ژستی که به دور از اهمیت نیست و زنان در فرهنگ های مختلف قبلاً به آن روی آورده اند، چه برای مبارزه با نژادپرستی، نابرابری، و انتظارات اجتماعی و چه در حمایت از رهایی.
از مدل موهای آفریقایی پلنگ سیاه گرفته تا مدل موی رستافاری یا "حرکت طبیعی مو"، موها مدتهاست نماد اعتراض در نظر گرفته می شده است. در آغاز قرن بیستم، "سبک فلاپر" ، با شبح آندروژن و موهای کوتاه، از قبل با تمایل زنان برای رهایی و برابری جنسیتی پیوند خورده بود.
و اکنون بار دیگر در ایران از مدل مو به این شکل استفاده میشود . فیلمهایی که نشان میدهد زنان از موهای بلند خود مانند دنیا دادرسان دست کشیدند تا همبستگی خود را با مهسا امینی که پس از دستگیری به اتهام حجاب نامناسب توسط پلیس امنیت اخلاقی درگذشت، اعلام نمایند. دنیا دادرسان در TikTok نوشت: "من موهایم را کوتاه کردم... امیدوارم روزی برسد که زنان در کشورم بتوانند بخندند، برقصند، گریه کنند، نفس بکشند و آزادانه زندگی کنند."
زمانی که موهای خود را کوتاه کنید نشانه سرپیچی است
زنان در ایران قبلاً برای حمایت از جنبشهای مختلف و همچنین اعتراض به حجاب، دست به تراشیدن سر خود زدهاند. در سال 2016، صفحه "آزادی مخفیانه من" که توسط یک روزنامه نگار ایرانی الاصل مقیم لندن ایجاد شده بود، عکسی از زن جوانی منتشر کرد که ترجیح داد سر خود را تراشیده تا از حجاب خودداری کند. "موهایم را به فرشته های دوست داشتنی که از سرطان رنج می برند فروختم. وقتی به خیابان آمدم به خودم گفتم "نه مو، نه پلیس اخلاق!"
سال گذشته، در بازی های المپیک توکیو، آن سان کماندار کره جنوبی ناخواسته خود را در مرکز اعتراضات قرار داد. قهرمان المپیک به دلیل کوتاهی موهایش که برخی آن را «به اندازه کافی زنانه» نمی دانستند در شبکه های اجتماعی مورد توهین و تهدید قرار گرفت. همانطور که همیشه در رسانههای اجتماعی انجام میدهند، واکنشها به سرعت با یکی از کاربران آغاز شد که یک جنبش را به راه انداخت و باعث شد ویدیوهای زیادی منتشر شود که زنان را بهطور زنده تحت هشتگ «#کمپین_میانبر_زنان» نشان میدادند که موهای خود را کوتاه میکنند.
در عربستان سعودی ، مدل موی کوتاه که در زبان محلی با کلمه انگلیسی «پسر» شناخته میشود، همزمان با رشد زنان در اقتصاد این کشور، به طرز چشمگیری در خیابانها قابل مشاهده است.
مو به عنوان یک نماد سیاسی و فرهنگی
گاهی لازم نیست موهای خود را کوتاه کنید تا نماد مبارزه با تبعیض و نابرابری باشد. از دهه 1960 و 1970، مدل موی افرو توسط بسیاری از فعالان از جمله آنجلا دیویس و نینا سیمون رایج شده است و آن را با نمادهای فرهنگی و سیاسی آغشته کرده است. در آن زمان این موضوع در مورد موهای طبیعی زنان و مردان سیاه پوست به عنوان نماد مقاومت و جشن فرهنگ آفریقایی-آمریکایی بود.
این جنبشی است که امروزه با نام های مختلف از جمله "جنبش موی طبیعی" به دلیل تبعیض و تعصب مداوم در مورد موهای زنان، مردان و کودکان سیاه پوست ادامه دارد. فراموش نکنید که قانون CROWN ، قانونی با هدف منع تبعیض مو در ایالات متحده، تنها در مارس گذشته در سطح فدرال توسط مجلس نمایندگان و پس از رای گیری های قبلی در کالیفرنیا و نیویورک تصویب شد . هدف این قانون منع تبعیضهای مبتنی بر بافت مو، یا مدلهای موی خاص مانند قیطان، برای دسترسی به شغل، تحصیل یا حتی ورزش است.
چه آن را کوتاه کنیم، چه آن را در حالت طبیعی خود نشان دهیم یا آن را بتراشیم، نمادگرایی مو بسیار بیشتر از یک بعد زیبایی شناختی است و برای چندین دهه در مبارزه با اشکال مختلف نابرابری نقش دارد. و احتمالاً این کار را ادامه خواهد