بسیاری از بزرگسالان سالم در مقطعی از زندگی خود متوجه‌ی وجود لکه سفید روی ناخن‌هایشان می‌شوند. لکهی سفید روی ناخن که به آن «لوکونیشیا» (leukonychia) می‌گویند، غالبا از آسیب‌دیدگی ناخن بهدلیل ضربه، مانیکور، پدیکور و… ناشی می‌شود. اما می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد، مثل عفونت قارچی و مسمومیت با فلزات سنگین. در مقاله‌ی امروز علت لکه سفید ناخن را با هم بررسی می‌کنیم.
لوکونیشیا یا لکهی سفید روی ناخن چیست؟
لوکونیشیا وضعیتی است که با ایجاد خطوط یا نقاط سفید رنگ روی ناخن‌های دست یا پا مشخص می‌شود. لوکونیشیا یک مشکل بسیار رایج و کاملا بی‌ضرر است و ۲ نوع مختلف دارد:
- لوکونیشیای واقعی: از ماتریکس ناخن سرچشمه می‌گیرد (بخشی از ناخن که مسئول تولید ناخن است).
- لوکونیشیای ظاهری: از وجود مشکلی در بستر ناخن ناشی می‌شود (بخشی که زیر ناخن قرار دارد، نه خود ناخن).
لوکونیشیای واقعی را می‌توان بر اساس ظاهر ناخن‌ها به ۲ دسته تقسیم کرد:
- لوکونیشیای کامل: به معنی سفید شدن کل صفحهی ناخن است و معمولا هر ۲۰ ناخن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- لوکونیشیای جزئی: زمانی رخ می‌دهد که بخشی از صفحهی ناخن تحت تأثیر سفید شدن قرار می‌گیرد. این مشکل ممکن است در یک، چند یا همه‌ی ناخن‌ها دیده شود.
علائم لوکونیشیا
در بعضی از افراد ممکن است لکه‌های سفید به‌صورت نقاط ریز (شبیه‌ی خال) روی ناخن ظاهر شوند. اما در سایر افراد احتمال دارد این لکه‌ها بزرگ‌تر باشند و کل صفحهی ناخن را بپوشانند. لکه‌های سفید می‌توانند یک یا چند ناخن را تحت تآثیر قرار دهند.
لوکونیشیای جزئی به‌طرق مختلف ظاهر می‌شود:
- لوکونیشیای نقطه‌ای: ایجاد لکه‌های سفید کوچک روی ناخن (رایج‌ترین شکل آن است)
- لوکونیشیای طولی: تشکیل نوارهای سفید روی ناخن
- لوکونیشیای عرضی: ایجاد نوارهای افقی موازی با پایه‌ی ناخن
علت لوکونیشیا ممکن است ظاهر لکهی سفید روی ناخن را تعیین کند. برای مثال، آسیب‌دیدگی می‌تواند باعث ایجاد یک لکهی سفید بزرگ در وسط ناخن شود، در حالی که یک واکنش آلرژیک ممکن است به ایجاد چند لکه در سراسر ناخن منجر شود.
ظاهر نقاط یا خطوط سفید می‌تواند بین ناخن‌های مختلف، متفاوت باشد. بسته به علت به وجود آمدن لکه‌های سفید، ممکن است علائم دیگری هم داشته باشید.
علت لکهی سفید روی ناخن
لکهی سفید ناخن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:
۱. واکنش آلرژیک
حساسیت به لاک، براق‌کننده و سفت‌کننده‌ی ناخن یا لاک پاک‌کن‌ها ممکن است روی ناخن‌های شما لکهی سفید ایجاد کند. استفاده از مواد اکریلیک یا ژل هم می‌تواند به‌شدت به ناخن‌های شما آسیب برساند و باعث ایجاد این لکه‌ها شود.
۲. عفونت قارچی
اونیکومایکوز سطحی سفید، یک نوع قارچ است که می‌تواند روی ناخن‌های پا ظاهر شود. عفونت می‌تواند گسترش یابد و به بستر ناخن برسد. ممکن است اولین علامت این عفونت ایجاد چند نقطه‌ی سفید کوچک روی ناخن باشد. اما به‌تدریج ناخن‌های پا پوسته پوسته و سپس ضخیم و شکننده می‌شوند.
۳. علل ارثی
در موارد نادر، لوکونیشیای واقعی یک بیماری ارثی است و بهدلیل یک جهش ژنی ایجاد می‌شود که می‌تواند توسط یک یا هر دو والد به کودک منتقل شود. این افراد معمولا لوکونیشیای کامل را تجربه می‌کنند، یعنی در بدو تولد یا در اوایل دوران شیرخواری ناخن‌های آن‌ها کاملا سفید است. گاهی اوقات، لوکونیشیا ممکن است نتیجه یک اختلال نادر باشد، مثل: سندرم بارت-پامفری، بیماری داریر و…
۴. آسیب‌دیدگی ناخن
آسیب‌دیدگی ماتریکس یا پایه‌ی ناخن که صفحهی ناخن را تولید می‌کند، می‌تواند در حین رشد ناخن باعث ایجاد لکه‌ها یا نقاط سفید روی آن شود. با این حال، به این دلیل که رشد ناخن زمان‌بر است، ممکن است آسیب را به خاطر نیاورید. علائم بعضی از آسیب‌ها بعد از چهار هفته ظاهر می‌شوند.
رایج‌ترین عواملی که باعث آسیب دیدن ناخن‌ها می‌شوند عبارتند از:
- ماندن انگشت بین در
- اصابت چکش روی انگشت
- برخورد ناخن به پیشخوان یا میز
مانیکور مکرر هم ممکن است باعث آسیب‌دیدگی شود و در شکل‌گیری لکهی سفید روی ناخن نقش داشته باشد. چون فشاری که توسط ناخن‌کار به ناخن وارد می‌شود می‌تواند به بستر یا ماتریکس آن آسیب برساند.
۵. داروها و مسمومیت‌ها
بعضی از داروها می‌توانند موجب ایجاد لکه‌های سفید در ناخن شوند، از جمله داروهای شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان تجویز می‌شوند و سولفونامیدها که در درمان عفونت‌های باکتریایی کاربرد دارند.
علاوه بر این، مسمومیت با فلزات سنگین مثل آرسنیک و سرب هم می‌تواند باعث ایجاد خطوط روی صفحات ناخن شود. اگر سایر علائم مسمومیت با فلزات سنگین را هم تجربه کردید (اسهال، حالت تهوع، استفراغ، دل درد، تنگی نفس و ضعف)، فورا به پزشک مراجعه کنید. آزمایش خون می‌تواند سطوح غیر‌طبیعی این عناصر را تشخیص دهد.
۶. کمبود مواد معدنی
در مورد ارتباط بین لکه‌های سفید ناخن با کمبود مواد مغذی بین پزشکان و محققان اختلاف‌نظر وجود دارد. بعضی از پزشکان معتقدند که کمبود مواد معدنی مثل روی (زینک) و کلسیم می‌تواند علت بروز این مشکل باشد، در حالی که تعدادی از آن‌ها این ادعا را رد می‌کنند. در صورت مشاهده‌ی لکهی سفید روی ناخن به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما در معرض خطر کمبود مواد معدنی هستید یا خیر.
۷. بیماری‌های پوستی
بیماری‌های التهابی پوست، مانند پسوریازیس ناخن و اگزمای دست، می‌توانند ماتریکس ناخن را تحت تأثیر قرار دهند و به ایجاد لکه‌های غیر‌طبیعی در صفحهی ناخن منجر شوند.
۸. بیماری‌های سیستمیک
گاهی اوقات، لکهی سفید ناخن از موارد زیر ناشی می‌شود:
- بیماری قلبی
- نارسایی کلیه
- پنومونی (ذات‌الریه)
- کم‌خونی فقر آهن
- سیروز کبدی
- دیابت
- پرکاری تیروئید
این بیماری‌ها به‌ندرت در به وجود آمدن لکهی سفید روی ناخن نقش دارند. به همین دلیل، غالبا پزشک قبل از اینکه به سراغ آن‌ها برود به بررسی سایر دلایل احتمالی می‌پردازد.
تشخیص دلیل لکهی سفید روی ناخن
اگر وجود لکهی سفید روی ناخن‌های شما همیشگی نیست و فکر می‌کنید که ضربه یا آسیب‌دیدگی علت بروز آن است، نیاز نیست به پزشک مراجعه کنید. فقط مراقب باشید که از صدمه دیدن ناخن‌هایتان جلوگیری کنید یا کاری انجام ندهید که به آن‌ها آسیب برسد.
اگر متوجه شدید که لکه‌ها همیشه روی ناخن‌های شما وجود دارند یا در حال بدتر شدن هستند، وقت آن فرا رسیده است که با پزشک مشورت کنید. اکثر مشکلاتی که در شکل‌گیری این لکه‌ها نقش دارند، پس از تشخیص به‌راحتی درمان می‌شوند.
پزشک ناخن‌های دست یا پای شما را بررسی می‌کند و بر اساس مشاهدات خود، درمان مناسب را پیشنهاد می‌دهد. همچنین ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، راهکارهایی مثل آزمایش خون و نمونه‌برداری از ناخن را تجویز کند. گاهی اوقات، ممکن است به چند آزمایش مختلف نیاز داشته باشید.
درمان لکه‌های سفید روی ناخن
راه‌ی از بین بردن لکهی سفید روی ناخن به علت بروز آن بستگی دارد. بعد از تشخیص، ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:
- دوری از مواد آلرژی‌زا و مواد شیمیایی خشن: از لاک ناخن، براق‌کننده یا سایر محصولاتی که فکر می‌کنید به آن‌ها آلرژی دارید، استفاده نکنید. اگر پس از قطع مصرف این محصولات همچنان علائم واکنش آلرژیک را داشتید، با پزشک خود مشورت کنید.
- استفاده از داروی ضدقارچ: داروهای ضدقارچ خوراکی رایج‌ترین درمان برای قارچ ناخن هستند، اما ممکن است پزشک ضدقارچ موضعی تجویز کند. میانگین زمان درمان سه ماه است و کامل کردن دوره‌ی درمان اهمیت زیادی دارد. در غیر این صورت، احتمال دارد عفونت به طور کامل برطرف نشود.
- صبر و استراحت: بیشتر آسیب‌دیدگی‌های ناخن برای بهبودی فقط به زمان نیاز دارند. همان‌طور که ناخن رشد می‌کند، آسیب‌دیدگی از بستر ناخن خارج می‌شود و لکه‌های سفید به‌طور کامل از بین می‌روند.
- درمان‌های آرایشی: اگر تغییر رنگ ناخن برایتان مشکل‌ساز است یا به‌دنبال یک راه‌ی موقت برای پوشاندن آن هستید، از لاک ناخن استفاده کنید. استفاده از لاک با رنگ طبیعی ناخن می‌تواند به پنهان کردن لکه‌ها کمک کند.
راه‌های پیشگیری از عود مجدد لکهی سفید روی ناخن
اگر به‌طور مکرر متوجه‌ی وجود لکهی سفید روی ناخن‌های خود می‌شوید، نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- از ناخن‌هایتان محافظت کنید. وقتی کاری انجام می‌دهید که احتمال دارد به ناخن‌های شما صدمه بزند، به بهترین شکل ممکن از ناخن‌های خود محافظت کنید. همچنین برای تقویت ناخن‌های خود اقدام کنید تا در برابر آسیب مقاومت بیشتری داشته باشند.
- به علائم خود توجه کنید. آیا علائم دیگری هم دارید، مانند تغییر در رنگ یا بافت ناخن؟ آیا ناخن‌های شما زرد یا شکننده هستند؟ در این موارد لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- با پزشک خود صحبت کنید. اگر فکر می‌کنید آسیب‌دیدگی علت لکه‌های سفید روی ناخن‌های شما نیست، به پزشک مراجعه کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. برای داشتن ناخن‌های سالم و محکم باید از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل پیروی کنید تا مواد مغذی مورد نیاز بدنتان تأمین شود.
ناخن‌های دست و پا به‌کُندی رشد می‌کنند، بنابراین، ممکن است مدتی طول بکشد تا لکه‌ها یا خطوط سفید به‌طور کامل ناپدید شوند. رشد کامل ناخن‌های دست حداقل ۶ ماه طول می‌کشد. رشد کامل ناخن‌های پا به زمان بیشتری نیاز دارد و حتی می‌تواند تا ۱۸ ماه ادامه داشته باشد.
کلام پایانی
در اکثر افراد، علت لکهی سفید روی ناخن جدی نیست و فقط از نظر زیبایی آزاردهنده است. با این حال، اگر همیشه این لکه‌ها روی ناخن شما وجود دارند و در مورد آن‌ها نگران هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت بروز این مشکل را تشخیص داده و آن را درمان کند
منبع: healthline
