شیلیت (cheilitis) مشکل شایعی است که با خشکی، قرمزی و ترک خوردن لبها مشخص می‌شود. عوامل متعددی ممکن است باعث ترک‌خوردگی لبها شوند، از جمله هوای سرد، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و کم‌آبی. اما گاهی اوقات، ترک خوردن لب می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل جدی‌تر باشد. برای مثال، احتمال دارد از کمبودهای تغذیه‌ای ناشی شود. تا انتهای مقاله‌ی امروز همراه‌ی ما باشید تا با ویتامین‌ها و مواد معدنی مرتبط با خشکی و ترک لب آشنا شوید.
کمبود مواد مغذی و تاثیر آن روی زیبایی و ظاهر لبها
رایج‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای مرتبط با خشکی و ترک لبها عبارتند از:
آهن
آهن یک ماده‌ی معدنی حیاتی است که بخشی از هموگلوبین (رنگدانه‌ی حامل اکسیژن) را تشکیل می‌دهد. این ماده‌ی مغذی در بسیاری از عملکردهای ضروری بدن نقش دارد، از جمله حمل اکسیژن، سنتز DNA، تولید گلبول‌های قرمز خون و ترمیم سلول‌ها و بافت‌ها. همچنین به حفظ سلامت پوست، بهبود زخم و تنظیم التهاب کمک می‌کند.
کمبود آهن به کم‌خونی فقر آهن منجر می‌شود و با خستگی، تنگی نفس، رنگ‌پریدگی پوست و شکننده بودن ناخن‌ها همراه است. علاوه بر این، می‌تواند باعث خشکی و ترک‌خوردگی لبها شود که این مشکل معمولا گوشه‌های دهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد (شیلیت زاویه‌ای).
روی
روی (زینک) یک ماده‌ی معدنی ضروری است که دریافت آن برای حفظ سلامتی اهمیت زیادی دارد. روی نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی، هضم، رشد و تولید مثل ایفا می‌کند و کمبود آن ممکن است روی سلامت پوست و لبها تاثیر بگذارد.
شواهد نشان می‌دهد که کمبود روی باعث ترک خوردن لبها و همچنین خشکی، سوزش و التهاب در کناره‌های دهان می‌شود. ترک‌خوردگی لب به‌دلیل کمبود روی ممکن است با علائم دیگری مثل اسهال، ضعف سیستم ایمنی، التهاب پوست، زخم‌های پوستی و ریزش مو همراه باشد.
ویتامین‌های گروه‌ی B
ویتامین‌های گروه‌ی B هشت ویتامین محلول در آب هستند، شامل تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3)، اسید پانتوتنیک (B5)، پیریدوکسین (B6)، بیوتین (B7)، فولات (B9) و کوبالامین (B12). این ویتامین‌ها در عملکردهای مختلف بدن نقش دارند، از جمله تولید انرژی، ترمیم سلول‌ها و بافت‌ها، حفظ سلامت پوست و بهبود زخم.
کمبود ریبوفلاوین، پیریدوکسین، فولات و کوبالامین با ترک خوردن لبها مرتبط است. افراد مبتلا به اختلالاتی که بر جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارند (مانند بیماری سلیاک، ورم معده مزمن و بیماری کرون) بیش از سایرین در معرض خطر کمبود این مواد مغذی هستند. با توجه به اینکه ویتامین B12 عمدتا در غذاهای حیوانی یافت می‌شود، گیاه‌خواران و وگان‌ها ممکن است به کمبود آن مبتلا شوند.
علاوه بر خشکی و ترک لب، کمبود ویتامین‌های گروه‌ی B ممکن است به درماتیت، افسردگی، تحریک‌پذیری و خستگی هم منجر شود.
ویتامین C
ویتامین C دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی است. این ویتامین به التیام پوست کمک می‌کند و یک عنصر رایج در بالم لب و کرم‌های پوست است. علاوه بر تورم و خونریزی لثه، کمبود ویتامین C می‌تواند به خشکی و ترک لبها هم منجر شود.
سایر دلایل خشکی و ترک لب
به غیر از کمبودهای تغذیه‌ای، بیماری‌ها و عوامل دیگری هم وجود دارند که ممکن است علت ترک خوردن لب باشند. شرایط محیطی (مانند آسیب‌های ناشی از نور خورشید و هوای سرد، گرم یا خشک) می‌تواند باعث خشک شدن و ترک خوردن لب‌های شما شود. کم‌آبی بدن یا لیسیدن مکرر لبها هم احتمال دارد در بروز این مشکل نقش داشته باشد.
گاهی اوقات، ترک و خشکی لب نشان‌دهنده‌ی یک بیماری جدی است. به‌عنوان مثال، بیماری کرون یک اختلال التهابی روده است که می‌تواند باعث خشکی لبها و تورم یا ترک‌خوردگی گوشه‌های دهان شود. در بعضی موارد، ترک خوردن لبها همراه با خشکی پوست، ضعف و تغییر وزن، نشانه‌ی اولیه مشکلات تیروئید است.
از سایر عوامل مرتبط با خشک شدن و ترک خوردن لبها می‌توان به آلرژی (از جمله درماتیت تماسی به‌دلیل استفاده از محصولات پوستی خشن)، عفونت‌های قارچی، عفونت‌های باکتریایی، بیماری‌های خودایمنی (مثل سندرم بهجت) و مصرف بعضی از داروها (مانند آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای شیمی‌درمانی، داروهای ضد‌افسردگی و داروهای موضعی از جمله رتینول، بنزوئیل پراکسید و اسید سالیسیلیک) اشاره کرد.
راه‌های درمان خشکی و ترک لب
به‌طور کلی، درمان ترک‌خوردگی لبها شامل مدیریت علائم (خشکی، درد، سوزش یا خونریزی) و درمان بیماری زمینه‌ای (کمبود مواد معدنی یا ویتامین‌ها، آلرژی، عفونت و…) است:
- در بیشتر موارد، استفاده از بالم لب در طول روز، ساده‌ترین راه برای رفع خشکی و ترک لب است.
- اگر به کمبود مواد مغذی مبتلا هستید، از مکمل‌های حاوی ویتامین یا مواد معدنی استفاده کنید. برای بعضی از افراد، ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و افزایش مصرف غذاهای غنی از آهن، روی، ویتامین‌های گروه‌ی B یا ویتامین C می‌تواند کافی باشد. با این حال، سایر افراد ممکن است برای رفع نیازهای تغذیه‌ای خود به مکمل نیاز داشته باشند.
- از لب‌های خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. بعضی از بالم لبها حاوی اکسید تیتانیوم یا اکسید روی هستند.
- در طول روز به اندازه‌ی کافی آب بنوشید.
- از لیسیدن یا گاز گرفتن لب‌های خود خودداری کنید.
- از مصرف محصولات مراقبت از پوست خشن و همچنین تماس اشیاء فلزی (مانند سنجاق، گیره‌ی کاغذ یا جواهرات) با لبها بپرهیزید.
- اگر به عفونت‌های پوستی مبتلا هستید، طبق تجویز پزشک از داروهای آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدقارچ استفاده کنید.
کلام پایانی
وجود لب‌های ترک خورده می‌تواند از کمبود بعضی مواد مغذی از جمله آهن، روی، ویتامین‌های گروه‌ی B و ویتامین C ناشی شود. با این حال، ممکن است عوامل محیطی و سایر بیماری‌ها هم در بروز آن نقش داشته باشند. اگر خشکی و ترک لب با استفاده از بالم لب و سایر روش‌های خانگی بهبود نیافت، با پزشک درباره‌ی آن مشورت کنید.
منابع: healthline, medicinenet
